Το ιταλικό ποδόσφαιρο είναι πραγματικά περήφανο που έχει αναδείξει μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στα ποδοσφαιρικά δρώμενα παγκοσμίως.
Ο Ferruccio Valcareggi (Φερούτσιο Βαλκαρέτζι), ο άνθρωπος που από το πόστο του ομοσπονδιακού τεχνικού οδήγησε τη "σκουάντρα ατζούρα" στην κατάκτηση του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος το 1968 καθώς και στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970 στα γήπεδα του Μεξικό, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 86 ετών στη Φλωρεντία, νικημένος από την λευχαιμία.
Ο πρώην ομοσπονδιακός νοσηλευόταν τις τελευταίες τρεις ημέρες σε νοσοκομείο του Καρέτζι, στην επαρχία Σαν Λούκα, ωστόσο δεν κατάφερε να νικήσει τη μάχη με το θάνατο, και η κηδεία αυτού του σημαντικού ανθρώπου που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στο ιταλικό calcio θα τελεστεί το πρωί της Παρασκευής στη Φλωρεντία, στην οδό Τσεντονέλε, λίγα μέτρα μακριά από την κατοικία του.
Ο Βαλκαρέτζι γεννήθηκε στις 12 Φλεβάρη του 1919 στο Τριέστε. Έκανε τα πρώτα του βήματα ως ποδοσφαιριστής στα τμήματα υποδομής της Τριεστίνα ενώ το 1938 πραγματοποίησε το ντεμπούτο του με την Τριεστίνα στην κορυφαία κατηγορία το 1938.
Δύο χρόνια αργότερα μεταπήδησε στη Φιορεντίνα, τη φανέλα της οποίας φόρεσε για τρεις αγωνιστικές περιόδους, στη συνέχεια πήρε μετεγγραφή στη Μπολόνια για να επιστρέψει και πάλι στο καμάρι της Φλωρεντίας.
Αργότερα προσέφερε τις υπηρεσίες του για λογαριασμό των Βιτσέντζα, Λουκέζε και Πιομπίνο, έχοντας ως απολογισμό στα γήπεδα της Serie a 270 συμμετοχές και 60 τέρματα.
Η προπονητική του καριέρα ξεκίνησε το 1953, ανέλαβε κατά σειρά την τεχνική ηγεσία των Πράτο, Αταλάντα, Φιορεντίνα, ξανά Αταλάντα, ενώ το 1966 δέχτηκε τη μεγαλύτερη τιμή στην καριέρα του.
Ξεκινάει η πορεία προς τη δόξα...
Ο Βαλκερέτζι διαδέχτηκε μαζί με τον Ελένιο Χερέρα (διάσημος από την θητεία του στην Ίντερ κατακτώντας δύο διαδοχικά Κύπελλα Πρωταθλητριών το 1964 και 1965 με τους "νερατζούρι") στο τιμόνι των "ατζούρι" τον Εντμόντο Φάμπρι, λίγες ημέρες μετά την ταπεινωτική ήττα των Ιταλών από την Βόρεια Κορέα, κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης του Μουντιάλ της Αγγλίας.
Να σημειωθεί ότι το αποτέλεσμα αυτό είχε εξαγριώσει σε τόσο μεγάλο βαθμό τους φιλάθλους της γειτονικής χώρας (η ήττα από την Βόρεια Κορέα θεωρείται ακόμη και σήμερα μία από τις μελανότερες σελίδες στην ιστορία του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος), με αποτέλεσμα κατά την επιστροφή των παικτών στην Ιταλία να τύχουν υποδοχής μετά... λαχανικών και φρούτων από τους τιφόζι, που ήθελαν με αυτόν τον τρόπο να εκφράσουν τα... αγαθά αισθήματά τους για τους παίκτες.
Μπορεί ο Βαλκαρέτζι να παρέλαβε... κατεστραμμένη γη μετά τον εφιάλτη της Αγγλίας, με παίκτες καταρρακωμένους ψυχολογικά, όμως ο ίδιος φρόντισε να ανεβάσει το ηθικό μίας ολόκληρης χώρας και να κάνει τους περισσότερους να πίνουν νερό στο όνομά του.
Μοιράστηκε για ένα χρόνο το τιμόνι της ομάδας μαζί με τον Ερέρα (3 νίκες και 1 ισοπαλία ο απολογισμός) και στη συνέχεια ανέλαβε εξ ολοκλήρου να κυβερνήσει το καράβι και να το οδηγήσει μέσα από επιτυχημένα μονοπάτια μέχρι το 1974 (27 νίκες-21 ισοπαλίες-6 ήττες ο απολογισμός).
Το 1968 ήταν ο άνθρωπος που έφτασε με την Ιταλία στην κορυφή της Ευρώπης (το μοναδικό τρόπαιο που έχει πανηγυρίσει μέχρι τώρα η χώρα στη συγκεκριμένη διοργάνωση), έχοντας το αβαντάζ βέβαια ότι η τελική φάση φιλοξενήθηκε στην Ιταλία.
Στον ημιτελικό με τη Ρωσία όπου έληξε ισόπαλος, η Ιταλία πήρε την πρόκριση καθώς στάθηκε τυχερή στην κλήρωση, ενώ κατέκτησε το τρόπαιο ύστερα από δύο αγώνες.
Το πρώτο ματς με τη Γιουγκοσλαβία στον τελικό της Ρώμης ήρθε 1-1, χρειάστηκε έτσι δεύτερος αγώνας προκειμένου οι δύο ομάδες να λύσουν τις διαφορές τους, και εκεί τα γκολ των Ρίβα και Αναστάζι χάρισαν στη "σκουάντρα ατζούρα" το βαρύτιμο τρόπαιο.
Ματς σταθμοί με Γερμανία και Βραζιλία
Δύο χρόνια αργότερα ήταν φιναλίστ με την Εθνική ομάδα της χώρας του στον τελικό κόντρα στην μεγάλη Βραζιλία του Πελέ (ήττα με 4-1) όμως το ματς που έγραψε ιστορία (έχει ψηφιστεί ως το συγκλονιστικότερο παιχνίδι που έχει γίνει ποτέ στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου) είναι ο ημιτελικός με αντίπαλο τη Δυτική Γερμανία του Φραντς Μπεκενμπάουερ, με την Ιταλία να αναδεικνύεται μεγάλη νικήτρια με 4-3 στην παράταση, σε ένα ματς με τρομερές διακυμάνσεις, απίστευτο ρυθμό και πολλές κλασικές χαμένες ευκαιρίες -πέρα από τα επτά τέρματα- και για τις δύο ομάδες.
Η μεγάλη πορεία της Ιταλίας μέχρι τον τελικό, όπου προέβαλε αντίσταση μόνο σε ένα ημίχρονο κόντρα στη "σελεσάο", την μεγαλύτερη ομάδα που έχει παραταχθεί ποτέ στην μακρόχρονη ιστορία του θεσμού, δεν ήταν αρκετή για να γλιτώσει τον Βαλκαρέτζι από την κριτική των πάντοτε απαιτητικών και φανατικών με την εθνική τους ομάδα, Ιταλούς.
Αιτία της γκρίνιας και της μουρμούρας, η επιλογή του ομοσπονδιακού τεχνικού να βάλει στον τελικό μόλις στο 83ο λεπτό τον Τζάνι Ριβέρα στη θέση του Σάντρο Ματσόλα.
Για τους μή μυημένους να αναφέρουμε ότι αυτοί οι δύο παίκτες ήταν τα μεγάλα ονόματα της εποχής στο χώρο της μεσαίας γραμμής, με τους εκάστοτε ομοσπονδιακούς προπονητές να αμφιταλαντεύονται για το ποιον από τους δύο θα εμπιστευτούν για το αρχικό σχήμα και ποιον αφήσουν στον πάγκο (διλήμματα μεταξύ Ντελ Πιέρο-Μπάτζο και Τότι-Ντελ Πιέρο που απασχόλησαν τα προηγούμενα χρόνια την σύγχρονη ποδοσφαιρική Ιταλία).
Μετά το ζενίτ ακολούθησε το ναδίρ...
Η συνέχεια του Βαλκαρέτζι στον πάγκο της Ιταλίας δεν είχε πάντως ανάλογα εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι πρωταθλητές Ευρώπης του 1968 απέτυχαν να πάρουν το εισιτήριο για την τελική φάση του Euro 1972, ενώ στο Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας το 1974, αποχαιρέτησαν πρόωρα την ποδοσφαιρική γιορτή αφού δεν κατάφεραν να περάσουν από την πρώτη φάση.
Η νίκη με αντίπαλο την αδύναμη Αϊτή στην πρεμιέρα των υποχρεώσεών τους στο θεσμό και η ισοπαλία με την Αργεντινή στη συνέχεια δεν έφτασαν προκειμένου η Ιταλία να περάσει στη φάση των νοκ-άουτ αγώνων, με την Πολωνία να κατατροπώνει τους "ατζούρι", γεγονός που υπέγραψε το "κύκνειο άσμα" του Βαλκαρέτζι στον πάγκο της ομάδας.
Επιστρέφοντας στον πάγκο συλλόγων, ανέλαβε αρχικά την Βέρονα, επόμενος σταθμός στην προπονητική του καριέρα ήταν η Ρόμα, ενώ η τελευταία ομάδα που καθοδήγησε από τον πάγκο ήταν η Φιορεντίνα, την αγωνιστική σεζόν 1984-85 (την ίδια περίοδο ολοκλήρωση την καριέρα του στους πάγκους).
Τέλος εποχής το 1988
Πριν βγει στη... σύνταξη, είχε ένα σύντομο πέρασμα από την ιταλική ομοσπονδία, όπου ήταν εκπρόσωπος των ομάδων της Serie B, ενώ ανέλαβε και πόστο στην ομάδα νέων των "ατζούρι". Το 1988, με μία επιστολή, υπογεγραμμένη από τον τότε πρόεδρο της ομοσπονδίας Αντόνιο Ματαρέζε, ανακοίνωσε την οριστική του αποστράτευση.
Ο θάνατος του Φερούτσιο Βαλκαρέτζι ήταν η θλιβερή είδηση που μονοπώλησε την Τετάρτη στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, με πολλές σημαντικές φυσιογνωμίες του να καταθέτουν μέσω δηλώσεων τους τον ελάχιστο φόρο τιμής στον λαμπρό ποδοσφαιριστή-προπονητή-άνθρωπο.
"Με αυτόν η Ιταλία πέτυχε μεγάλα αποτελέσματα, υπήρχαν βέβαια και κάποιες ήττες, όμως αυτό είναι φυσιολογικό στη ζωή. Ήταν γεννημένος νικητής και πρωταθλητής ως άνθρωπος", τόνισε στις δηλώσεις του ο Τζάνι Ριβέρα, ο οποίος δίχασε για περισσότερο από μία δεκαετία την ποδοσφαιρική Ιταλία μαζί με τον Ματσόλα, και συμπλήρωσε:
"Όλοι στην ομάδα είχαν μία φανταστική σχέση και συνεργασία μαζί του. Γι'αυτό το λόγο πιστεύω εκείνη η εθνική ομάδα έγινε η περισσότερο αγαπητή από τους Ιταλούς φιλάθλους".
Πίκρα για τον τελικό με τη "σελεσάο"...
Ο πρώην αριστερός μπακ της Εθνικής Ιταλίας και νυν πρόεδρος της Ίντερ, Τζακίντο Φακέτι, στάθηκε στις όμορφες ποδοσφαιρικές στιγμές που τον συνδέουν με τον Φερούτσιο Βαλκαρέτζι.
"Με ενώνουν μαζί του οι ωραιότερες αναμνήσεις με την γαλάζια φανέλα της εθνικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 1968 και το Μουντιάλ του 1970. Ήμουν αρχηγός της χώρας μου και στις δύο αυτές διοργανώσεις και μπορώ να πω ότι είχαμε μία θαυμάσια σχέση.
Τον γνώριζα πάρα πολλά χρόνια, θα μείνει για πάντα η πίκρα από το γεγονός ότι δεν κατορθώσαμε να πετύχουμε δύο διαδοχικούς θριάμβους στην Ευρώπη και τον κόσμο, όμως ο ημιτελικός του Μεξικό με την Δυτική Γερμανία που μεταδίδεται ακόμα στην τηλεόραση ήταν καθοριστικός για την έκβαση του τελικού με τη Βραζιλία (υπήρχε η κόπωση από την παράταση). Θα ήταν πολύ όμορφο να κερδίζαμε και τα δύο Κύπελλα με τον Βαλκαρέτζι".
"Ο Βαλκερέτζι αποτέλεσε παράδειγμα στιλ και υγιούς αθλητικού πάθους για όλον τον κόσμο του ποδοσφαίρου", ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ιταλικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Φράνκο Καράρο, και συνέχισε:
"Όλος ο κόσμος του ποδοσφαίρου θρηνεί για την απώλεια του Φερούτσιο Βαλκαρέτζι, με τον οποίο είχε την τύχη να συνεργαστεί.
Δεν ήταν μόνο ένας τεχνικός ικανός και έξυπνος, υπό την καθοδήγησή του η Εθνική Ιταλίας επέστρεψε στις επιτυχίες με την κατάκτηση του Euro 1968 και την δεύτερη θέση στο Μουντιάλ του 1970 μετά τον ιστορικό ημιτελικό με τη Γερμανία.
Με τη εν γένει συμπεριφορά του, εμπνευσμένη πάντα από σταθερές ηθικές αξίες αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όλους εμάς, τους ανθρώπους του ποδοσφαίρου".
Η αγαπημένη "σκουάντρα ατζούρα"...
Ο Ενρίκο Αλμπερτόζι, που υπερασπίστηκε με μεγάλη επιτυχία την εστία της Φιορεντίνα, της Μίλαν και της Εθνικής Ιταλίας, την ίδια ακριβώς εποχή που μεσουρανούσε και ο Βαλκερέτζι, δήλωσε:
"Με στενοχωρεί πάρα πολύ η απώλειά του, το ποδόσφαιρο έχασε ένα σπουδαίο άτομο. Έφυγε δυστυχώς από κοντά μας ένα εξαιρετικό άτομο".
Ο Τζίτζι Ρίβα, επιθετικός-σύμβολο της Ιταλίας του Βαλκαρέτζι, είχε να αφιέρωσει δύο πολύ όμορφες κουβέντες για τον εκλιπόντα. "Σήμερα (02/11) έφτασε στο τέλος του μεγαλύτερου σε διάρκεια και ομορφότερου παιχνιδιού στο οποίο έδωσε το παρών. Η δική του εθνική Ιταλίας παραμένει η πιο αγαπημένη όλων των εποχών".
Για τον πρώην ομοσπονδιακό τεχνικό, που τίμησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα εθνικά χρώματα, μίλησε και ο νυν ομοσπονδιακός τεχνικός της "σκουάντρα ατζούρα", Μαρτσέλο Λίπι.
"Γνώριζα τον Βαλκαρέτζι εδώ και πόλλα χρόνια και η απώλειά του μου προκαλεί μεγάλο πόνο. Ο κόσμος του ποδοσφαίρου έχασε μία μεγάλη προσωπικότητα".
