Από τα φάουλ του Φραντζέσκου έως τις εντολές του απαιτητικού ξένου προπονητή, η τελειομανία στα σπορ αφορά περισσότερο πράξεις παρά προθέσεις. Σε μερικές δε περιπτώσεις είναι κάτι σαν κατάρα..
Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται ο όρος «τελειομανής» στην Ελλάδα από ποδοσφαιριστές και παράγοντες έχει πλάκα. Συχνά, ο όρος χρησιμοποιείται για να καταδείξουν ότι κάποιος προσέχει τις λεπτομέρειες, είναι δηλαδή επιμελής. Άλλες φορές, ο τελειομανής είναι απλώς ένας μεγάλος πρήχτης, δηλαδή κάποιος απαιτητικός. Μια συνηθισμένη φράση που χρησιμοποιείται ως κομπλιμάν για έναν προπονητή είναι το «είναι τελειομανής και θέλει να γίνονται όλα στην ώρα τους». Στην πραγματικότητα, ο τελειομανής στον οποίο αναφέρονται κολακευτικά είναι κάποιος ξένος που απλώς έχει άλλες παραστάσεις και πριν προσαρμοστεί στην ελληνική τσαπατσουλιά, προτάσσει τα «θέλω» του. Λίγοι καταλαβαίνουν ότι η τελειομανία αφορά περισσότερο πράξεις παρά προθέσεις.
Μερικοί υπήρξαν μεγάλοι τελειομανείς χωρίς απαραιτήτως να το ξέρουν. Δυο από τους μεγαλύτερους εκτελεστές φάουλ που έχουμε γνωρίσει στην Ελλάδα είχαν αυτήν τη μανιοκαταθλιπτική διάθεση –αναφέρομαι στον Κώστα Φραντσέσκο και στον Μίλικο Πάντιτς. Στον Φραντσέσκο, ο θρύλος λέει ότι κάποιος παίκτης του βόλεϊ εξήγησε ότι πρέπει να στήνει την μπάλα με τη βαλβίδα προς τα πάνω γιατί σε αυτήν την περίπτωση οι περιστροφές που θα παίρνει μετά το σουτ θα κάνουν την τροχιά της μη προβλέψιμη. Ο Φραντσέσκος πείστηκε από τη θεωρία κι άρχισε να χτυπάει στις προπονήσεις δεκάδες φάουλ με τείχος ξύλινα ομοιώματα, αναζητώντας τις παράξενες περιστροφές. Συμπαίκτες του μου έχουν πει ότι περισσότερο και από το να στείλει την μπάλα στα δίχτυα τον ενδιέφερε το φάλτσο και η τροχιά. Με τον καιρό, αυτή η αναζήτηση έγινε ο τρόπος του να παίζει ποδόσφαιρο, καθώς κάθε εκτέλεση φάουλ ήταν μια επίδειξη δεξιότητας που είχε να κάνει πρώτα από όλα με τον ίδιο. Η αναζήτηση της τέλειας τροχιάς τον έκανε έναν εξαιρετικό εκτελεστή στημένων φάσεων –ίσως τον καλύτερο.
Στον τελικό του '94 η Μίλαν ισοπέδωσε την Μπάρτσα με 4-0. Ενώ οι Ιταλοί πανηγύριζαν, ο Μελιντόνι μου έλεγε ότι μετά το τέλειο ακολουθεί το χάος. Οντως, η Μίλαν την επόμενη σεζόν, μυστηριωδώς, διαλύθηκε.
Ο Πάντιτς ήταν πιο τρελός ή, ορθότερα (για να μην αδικώ τον Φραντσέσκο), κανονικός τρελός. Στις προπονήσεις στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης επιχειρούσε μανιωδώς διάφορες απιθανιές. Συχνά κρεμούσε ένα λάστιχο αυτοκινήτου από το δοκάρι και προσπαθούσε μανιωδώς να περάσει την μπάλα από το τείχος και στη συνέχεια από το κέντρο της τρύπας του λάστιχου. Χρόνια αργότερα, είδα σε τέλος της προπόνησης της μεγάλης Μίλαν τον Ζβόνιμιρ Μπόμπαν να επιχειρεί κάτι ανάλογο, χωρίς ωστόσο να στήνει και τείχος, όπως ο Μίλικο. Ο οποίος Μίλικο επιχειρούσε συχνά και το εντελώς παράλογο, δηλαδή να δώσει τόσο ανάποδα φάλτσα στην μπάλα ώστε να σκοράρει σουτάροντας πίσω από το τέρμα! Δεν ξέρω αν αυτό ήταν ένα είδος τελειομανίας ή μια διαστροφική άσκηση των νεύρων όσων τον παρακολουθούσαν να κάνει αυτήν την κουταμάρα· γενικά, μου φαίνεται ότι η κουταμάρα και η τελειομανία μοιάζουν.
Επιπλέον, θεωρώ την τελειομανία γρουσούζικη και γι' αυτό καλό είναι να αποφεύγεται η επιδίωξή της. Το 1994 έπαιζε στην Αθήνα, στον τελικό του Champions League, η Μίλαν με την Μπαρτσελόνα, και η ομάδα του Καπέλο κέρδισε με 4-0. Είναι αλήθεια ότι εκείνο το παιχνίδι υπήρξε για τον προπονητή της ένα παράδειγμα περφεξιονισμού, που πιθανότατα θα μείνει αξεπέραστο: Η Μίλαν σταμάτησε τον Ρομάριο, τον Στόιτσκοφ και τους υπολοίπους χωρίς να έχει τον Μπαρέζι και τον Κοστακούρτα, δηλαδή την άμυνά της. Ενώ οι Ιταλοί πανηγύριζαν, ένας δάσκαλός μου, ο Ιταλός σχολιογράφος της Μεσατζέρο Τζάνι Μελιντόνι, μου είπε στο o.a.k.a. ότι μετά το τέλειο ακολουθεί το χάος. Είχε δίκιο: Η Μίλαν την επόμενη σεζόν, σχεδόν μυστηριωδώς, διαλύθηκε.
Χρόνια αργότερα, όταν έβλεπα στον ημιτελικό του παγκόσμιου κυπέλλου μπάσκετ τον Σπανούλη, τον Διαμαντίδη, τον Σχορτσιανίτη, τον Φώτση και τους υπολοίπους να κάνουν πλάκα στους Αμερικανούς NBAers, σκεφτόμουν ότι χάσαμε το τρόπαιο από τους Ισπανούς κι ας (θα) έπαιζαν στον τελικό χωρίς τον Γκαζόλ: Το χάος ήταν και πάλι πίσω από το τέλειο...
